Σε μια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 20 Φεβρουαρίου 2024, η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για το Μέλλον της Πολιτικής Συνοχής παρουσίασε την τελική της έκθεση σε μια αίθουσα γεμάτη με ενδιαφερόμενους, επαγγελματίες της πολιτικής συνοχής και δημοσιογράφους. Η ομάδα υψηλού επιπέδου συγκροτήθηκε το 2023, με πρωτοβουλία της Επιτρόπου Elisa Ferreira, με εντολή να χαράξει μια πορεία για το μέλλον της πολιτικής συνοχής.

Η Ομάδα, αποτελείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, επαγγελματίες από πολλά διαφορετικά υπόβαθρα: από τον ακαδημαϊκό χώρο, την πολιτική, την κοινωνικοοικονομική σφαίρα και την κοινωνία των πολιτών. Η παρουσίαση της έκθεσης έρχεται στο τέλος ενός έργου διάρκειας ενός έτους, κατά τη διάρκεια του οποίου έγιναν 10 συναντήσεις που μετςαδόθηκαν διαδικτυακά. Η ομάδα ανέλαβε να αξιολογήσει τις προκλήσεις που εντοπίστηκαν στην 8η Έκθεση για τη Συνοχή​ και να προβληματιστεί σχετικά με τον τρόπο μεγιστοποίησης της αποτελεσματικότητας της πολιτικής συνοχής. Στον πυρήνα της, η άσκηση αφορούσε την ανατομή της ευρωπαϊκής συνοχής και την εκτίμηση του κατά πόσον η 30χρονη πλέον πολιτική εξακολουθεί να είναι ικανή να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως το χάσμα καινοτομίας, η δημογραφική αλλαγή, η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση και οι κίνδυνοι που συνδέονται με την περιβαλλοντική κρίση.

Υπενθυμίζοντας τον ιστορικό ρόλο της πολιτικής συνοχής στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η εναρκτήρια ομιλία της Επιτρόπου κ. Ferreira αναφέρθηκε σ​τα μνημειώδη επιτεύγματα του παρελθόντος. Ωστόσο, η πολιτική συνοχής παραμένει ζωτικής σημασίας σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από παγκόσμιο ανταγωνισμό και την επιτακτική ανάγκη απολιγνιτοποίησης. Η Επίτροπος συνέχισε τονίζοντας την αποδεδειγμένη ικανότητα της Πολιτικής Συνοχής να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και να αντιδρά σε εξωτερικούς κραδασμούς, από την οικονομική κρίση μετά το 2008 έως την πιο πρόσφατη πανδημία ή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Επιπλέον, η Επίτροπος Ferreira υπενθύμισε στο ακροατήριο τον στόχο της σύγκλισης. τονίζοντας τον ρόλο της ομάδας υψηλού επιπέδου στη χάραξη ενός σχεδίου για μια ολοένα πιο ισχυρή, χωρίς αποκλεισμούς και ευημερούσα ΕΕ.

Ο Επίτροπος για την Εργασία και τα Κοινωνικά Δικαιώματα, Nicolas S​chmit τόνισε τη διαρκή σημασία της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής των πόρων καθώς και την ανάγκη η Πολιτική Συνοχής να παραμείνει ακρογωνιαίος λίθος των πρωτοβουλιών της ΕΕ, ιδίως υπό το πρίσμα των εξελισσόμενων προκλήσεων και της επιτακτικής ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας σε όλες τις περιφέρειες. «Η συνοχή είναι ​​win-win», δήλωσε, δίνοντας έμφαση στη διασύνδεση για την ευημερία της Ευρώπης.

Επιπλέον, ο Επίτροπος Schmit τόνισε τον κεντρικό ρόλο της πολιτικής για την αντιμετώπιση όχι μόνο οικονομικών ανισοτήτων αλλά και ανησυχιών για την ασφάλεια, υπογραμμίζοντας την εγγενή σχέση μεταξύ συνοχής και σταθερότητας.

Μετά τις τοποθετησεις των δύο Επιτρόπων, ο Πρόεδρος της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου, καθηγητής Andrés Rodriguez-Pose, παρουσίασε τα πορίσματα της έκθεσης.

Συνοψίζοντας το έργο της Ομάδας, ο κ. Rodriguez-Pose ξεκινησε με την πολύπλευρη διάσταση της Πολιτικής Συνοχής. Υπογράμμισε την επιτακτική ανάγκη να αξιοποιηθούν τα διαφορετικά πλεονεκτήματα της Ευρώπης και να αντιμετωπιστούν οι διαρθρωτικές ανισότητες ώστε να ξεκλειδωθεί το αναξιοποίητο οικονομικό δυναμικό.

Η έκθεση είναι δομημένη γύρω από ένα σύνολο θεμελιωδών ερωτημάτων που διερευνούν τι είναι η πολιτική συνοχής, πριν εξετάσουν πώς θα πρέπει να είναι στο μέλλον. Αυτό ήταν απαραίτητο, εξήγησε ο κ. Rodriguez-Pose, για την ανάδειξη των εξελισσόμενων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Πολιτική Συνοχής και τον εντοπισμό ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για μελλοντική δράση.

Στην πραγματικότητα, η έκθεση προσδιορίζει κρίσιμους τομείς όπως η ανταγωνιστικότητα, η πόλωση, η έλλειψη ευκαιριών και η ταραχώδης παγκόσμια δυναμική, υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη προσαρμοσμένων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση αυτών των πολύπλοκων ζητημάτων.

Καθώς η Ευρώπη περιηγείται σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο παγκόσμιο τοπίο, που χαρακτηρίζεται από τεχνολογικές διαταραχές, δημογραφικές αλλαγές και περιβαλλοντικές επιταγές, η έκθεση της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου τονίζει την ανάγκη για μια μελλοντική πολιτική που θα συνεχίσει να βασίζεται τόσο στον τόπο όσο και στους ανθρώπους.

Παρουσιάζοντας το έργο της ομάδας, ο Rodriguez-Pose υπογράμμισε πώς ακόμη και σήμερα 120 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ ζουν δυστυχώς σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές. Σε αυτό πρόσθεσε ότι 60 εκατομμύρια από αυτούς τους ανθρώπους ζουν σε περιοχές με κατά κεφαλήν ΑΕΠ χαμηλότερο από ό,τι ήταν το 2000, ενώ 75 εκατομμύρια προέρχονται από περιοχές με σχεδόν μηδενική ανάπτυξη.

Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, το ένα τρίτο του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε μέρη που έχουν μείνει πίσω. Προχώρησε στην αποκάλυψη της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν αυτές οι περιοχές να βγάλουν τον εαυτό τους από αυτές τις παγίδες ανάπτυξης, σε αντίθεση με άλλα μέρη του κόσμου. Τέτοια επίπεδα στασιμότητας σε περιοχές όπου οι άνθρωποι αισθάνονται ήδη ξεχασμένοι αποτελούν πρόσφορο έδαφος για δυσαρέσκεια και πόλωση. Επιβεβαιώνοντας τις απόψεις του Επιτρόπου Schmitt για την ασφάλεια και τη σταθερότητα, ο Rodriguez-Pose προειδοποίησε για τον πολιτικό κίνδυνο τέτοιων επιπέδων στέρησης του δικαιώματος, που οδηγούν σε απώλεια της πίστης στο ευρωπαϊκό εγχείρημα.