Κοινοτικοί πόροι και αναπτυξιακή προοπτική

3/12/2020

Στην συμβολή στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας των κοινοτικών πόρων που θα εισρεύσουν τα επόμενα χρόνια από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης αναφέρεται σε άρθρο του ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος.

«Οι ευρωπαϊκές οικονομίες πορεύονται σε περιβάλλον αβεβαιότητας καθώς βρίσκονται αντιμέτωπες με το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Η ανάπτυξη και η διάθεση εμβολίων για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 θα οδηγήσει στην αποκατάσταση της οικονομικής δραστηριότητας. Ωστόσο, η ύφεση δεν πρέπει να αφήσει μόνιμες πληγές στην οικονομία και την κοινωνία.

Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα η στρατηγική ανάταξης της οικονομίας περιλαμβάνει την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και της στήριξης της απασχόλησης. Η συμβολή του ΕΣΠΑ σε αυτό το στόχο πρόκειται τους επόμενους μήνες να συνεχιστεί με το νέο εργαλείο ReactEU. Σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα η στόχευση είναι η αξιοποίηση και διεύρυνση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας. Η πρόσφατη Οικονομική Έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει για τη χώρα μας ότι ο όγκος των επενδύσεων μπορεί να είναι μεγαλύτερος του προβλεπόμενου (και συνεπώς και η εκτιμώμενη ανάπτυξη) αν αυξηθούν οι ρυθμοί εκτέλεσης των έργων και γίνει αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ειδικά σήμερα που η χώρα μας είναι από τα πλέον ευνοημένα κράτη στην κατανομή των πιστώσεων του Ταμείου Ανάκαμψης που εκτιμάται πως θα έχουν τη μεγαλύτερη σωρευτική θετική επίδραση στο ΑΕΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο (IMK Policy brief no. 98, October 2020).

Αναφορικά με την αναπτυξιακή πρόκληση που αντιπροσωπεύουν οι κοινοτικοί πόροι στα επόμενα χρόνια και τις προϋποθέσεις αξιοποίησής τους, θεωρούμε σκόπιμο να διατυπώσουμε τρεις σύντομες παρατηρήσεις:

Πρώτον, η από καιρό καταγεγραμμένη βελτίωση των ρυθμών απορρόφησης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων στη χώρα μας εγγυάται την ταχεία αξιοποίηση των πόρων (“Will European Union countries be able to absorb and spend well the bloc’s recovery funding?”, Brugel, 24/9/2020). Εξίσου όμως σημαντική της ταχείας υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων είναι η δημιουργία μίας επαρκούς «δεξαμενής» ώριμων έργων (δηλαδή έργων που συνοδεύονται από τις απαραίτητες μελέτες και αδειοδοτήσεις). Η ήδη σημαντική προίκα ώριμων έργων για την επόμενη περίοδο πρόκειται να συμπληρωθεί με έναν μηχανισμό ωρίμανσης έργων (project preparation facility).

Δεύτερον, η επίτευξη συνεργειών και συμπληρωματικοτήτων ανάμεσα στα ΕΔΕΤ και το Ταμείο Ανάκαμψης θα προσδώσει προσθετικότητα στις δράσεις μας. Αυτό προϋποθέτει τον αποτελεσματικό συντονισμό ανάμεσα στους διαφόρους φορείς διαχείρισης και υλοποίησης στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Οικονομικών έχουν ήδη ξεκινήσει την σχετική προετοιμασία για το κατάλληλο πλαίσιο παρακολούθησης και υλοποίησης των έργων.

Τρίτον, είναι σημαντικό η επιλογή των προς χρηματοδότηση έργων να βασίζεται στην εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, να κατευθύνει πόρους σε δράσεις με αυξημένη προστιθέμενη αξία, να απαντά στις διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας. Χωρίς να παραγνωρίζεται η σημασία της στήριξης της ζήτησης ειδικά σήμερα, βασικό κριτήριο επιλογής των έργων πρέπει να είναι το αναπτυξιακό αποτύπωμα τους, ήτοι η αναγκαιότητα χρηματοδότησης επενδύσεων αλλά και μεταρρυθμίσεων που θα αυξήσουν τη δυνητική ανάπτυξη της οικονομίας. Το πρώτο σχέδιο που ήδη στάλθηκε στην Επιτροπή, λαμβάνει υπόψη του, μεταξύ άλλων, την έκθεση Πισσαρίδη καθώς και τις Συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα. Αντίστοιχα κινείται ο σχεδιασμός του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, ο οποίος, επιγραμματικά, προτεραιοποιεί την καινοτομική επιχειρηματικότητα, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την «καθαρή» ενέργεια, την κυκλική οικονομία, τις πολυτροπικές υποδομές μεταφορών, τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και την ενδυνάμωση του συστήματος κοινωνικής προστασίας, τη δίκαιη μετάβαση στην απολιγνιτοποίηση). 

Έχοντας ξεκινήσει τον σχεδιασμό μας έγκαιρα, η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να εξέλθει από την κρίση, όχι απλά αλώβητη αλλά και, με στερεή αναπτυξιακή προοπτική.»