Νέο ΕΣΠΑ με σχέδιο και προοπτική, άρθρο του ΓΓΔΕ & ΕΣΠΑ Δ. Σκάλκου στην εφημερίδα Παραπολιτικά

19/7/2022

Ζούμε σε δύσκολους και ανησυχαστικούς καιρούς. Οι ταυτόχρονες πολυ-κρίσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες (πανδημία, ενεργειακή κρίση) μεταβάλλουν ταχύτατα το περιβάλλον και απαιτούν προσαρμογή των πολιτικών προτεραιοτήτων σε μία σειρά πεδίων όπως η θωράκιση της δημόσιας υγείας, η ενεργειακή ασφάλεια, η εφοδιαστική αλυσίδα. Η αναδιάταξη των προτεραιοτήτων δεν ακυρώνει τις ακολουθούμενες ευρωπαϊκές επιλογές, κύρια στον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση της οικονομίας, αντίθετα φαίνεται πως επιτάσσει την περαιτέρω ενίσχυση και επιτάχυνσή τους.

            Η Πολιτική Συνοχής ως η κύρια ευρωπαϊκή πολιτική για την περιφερειακή ανάπτυξη και τον περιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων έχει στο παρελθόν δείξει τις δυνατότητες της να συμβάλλει στην προώθηση φιλόδοξων στρατηγικών και δημόσιων πολιτικών για ενίσχυση της βιώσιμης ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Παράλληλα, η Πολιτική Συνοχής, όποτε αυτό απαιτήθηκε, ανέλαβε ένα χρηματοδοτικά σημαντικό μέρος των πολιτικών στήριξης των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, λειτουργώντας ουσιαστικά ως ένα «ΕΣΠΑ της κρίσης». Στην Ελλάδα λειτούργησε έτσι στην δύσκολη περίοδο της οικονομικής ύφεσης αλλά και πρόσφατα στη διάρκεια της πανδημίας. Μόνο για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την στήριξη της απασχόλησης, μέσω μιας δέσμης χρηματοδοτικών εργαλείων όπου μαζί με τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων, κινητοποιήθηκαν πόροι που ξεπέρασαν τα 9,5 δις ευρώ.

Στη σημερινή συγκυρία πρέπει να κινηθούμε ταυτόχρονα στο πεδίο του σχεδιασμού της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 αλλά και της αντιμετώπισης των άμεσων αναγκών. Με άλλα λόγια, καλούμαστε να σχεδιάσουμε σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας. Η χώρα μας όμως ξεκινά από ένα ευνοϊκό σημείο εκκίνησης. Χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση διαβουλευτήκαμε, σχεδιάσαμε και υποβάλαμε έγκαιρα τα προγράμματα της νέας περιόδου ώστε να μην υπάρξει κανένα χρηματοδοτικό κενό στο μεταβατικό διάστημα ανάμεσα στην τρέχουσα και τη νέα προγραμματική περίοδο. Το νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης, συνολικού προϋπολογισμού 26,2 δις ευρώ, εγκρίθηκε πρώτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περίπου οκτώ μήνες πριν το δεύτερο. Και ακολούθως ψηφίστηκε ο νέος εφαρμοστικός νόμος του ΕΣΠΑ 2021-2027.

Tα νέα Προγράμματα εγκρίνονται, σταδιακά με τη σειρά τους, ανάμεσα στα πρώτα. Το νέο Πρόγραμμα για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (για τις λιγνιτικές περιοχές) είναι το πρώτο ευρωπαϊκό πρόγραμμα που εγκρίνεται για το Ταμείο της Δίκαιης Μετάβασης. Και από κοντά τα νέα προγράμματα για την Ανταγωνιστικότητα, την Πολιτική Προστασία, το Ανθρώπινο Δυναμικό και την Πολιτική Συνοχή, τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό. Στις επόμενες εβδομάδες ακολουθούν οι Μεταφορές και το Περιβάλλον & Κλιματική Αλλαγή και τέλος το σύνολο των δεκατριών Περιφερειακών Προγραμμάτων.

Περισσότερο σημαντική είναι η στόχευση και το περιεχόμενο των νέων προγραμμάτων. Περιορίζομαι να αναφέρω τη νέα στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης, το πλέον «πράσινο» πρόγραμμα υποδομών μεταφορών (ηλεκτροκίνηση, σιδηρόδρομος), τις πολιτικές για το παιδί (child guarantee) τη χρηματοδοτική ενίσχυση των περιφερειακών προγραμμάτων, το ειδικό πρόγραμμα για την ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας των αδύναμων δικαιούχων.

Ως προς τις μακρο-οικονομικές επιδράσεις του, το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 υπολογίζεται να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 2021-2030 επιπλέον κατά 31 δις ευρώ ενώ, την περίοδο 2021-2035 επιπλέον κατά 62,9 δις ευρώ δημιουργώντας παράλληλα περίπου 125 χιλιάδες νέες σταθερές θέσεις εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση, έχουμε τη δυνατότητα να τροποποιήσουμε τα προγράμματα και τις δράσεις μας στο πλαίσιο της ευελιξίας των ευρωπαϊκών κανονισμών προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις, όπως το νέο σχέδιο της Επιτροπής RepowerEU για την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη Ρωσία. Άλλωστε ήδη  υλοποιούνται μια σειρά δράσεων όπως αυτή για την αντικατάσταση των ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών.

Στο νέο ΕΣΠΑ, με την αποτελεσματική υλοποίηση του σχεδίου μας, φιλοδοξούμε να δώσουμε προοπτική  στην ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας μας, κάτι που αποτελεί διακηρυγμένη προτεραιότητα της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.