Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία - Δράσεις του ΕΣΠΑ για την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία
3/12/2023
Η καταπολέμηση των διακρίσεων και των ανισοτήτων και η προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, αποτελούν έναν από τους πρωταρχικούς στόχους των παρεμβάσεων του ΕΣΠΑ και ειδικότερα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.
Δράσεις για την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται στο πλαίσιο των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.
Συγκεκριμένα, με πόρους του
ΕΣΠΑ 2014-2020,με τη συγχρηματοδότηση του ΕΚΤ υλοποιήθηκαν
πανελλαδικά δράσεις
με ωφελούμενους παιδιά και ενήλικες με αναπηρία
προϋπολογισμού περίπου 650 εκ. € όπως:
- Οι
Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία (ΣΥΔ ΑμεΑ) ,
που φιλοξενούν άτομα με αναπηρία και προσφέρουν στους ενοίκους τους ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στην κοινότητα. Λειτουργούν 59 ΣΥΔ σε όλη τη χώρα.
- Τα
Κέντρα Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας Ατόμων με Αναπηρία (ΚΔΗΦ ΑμεΑ),
που είναι ειδικά διαμορφωμένοι χώροι που παρέχουν υπηρεσίες για την ένταξη τους στην κοινότητα σε άτομα με κινητικές ή αισθητηριακές ή πολλαπλές αναπηρίες ή με νοητική υστέρηση. Λειτουργούν 67 ΚΔΗΦ σε όλη τη χώρα.
- Τα
Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία,
στα οποία παρέχονται υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης, ενώ, παράλληλα διευκολύνονται και στηρίζονται οι οικογένειές τους. Λειτούργησαν περίπου 300 δομές σε όλη τη χώρα.
- Η
Εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη για την ένταξη μαθητών με αναπηρία,
ή/και εκπαιδευτικές ανάγκες με την πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών παράλληλης στήριξη, ειδικού βοηθητικού προσωπικού και σχολικών νοσηλευτών.
- Η
Εξατομικευμένη υποστήριξη μαθητών με αναπηρίες ή/και εκπαιδευτικές ανάγκες,
μέσω της οποίας υποστηρίχθηκαν με αναπληρωτές Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού οι Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
- Η
Κοινωνική Μέριμνα Φοιτητών,
για τη διευκόλυνση της πρόσβασης φοιτητών με αναπηρίες στους χώρους και στις δραστηριότητες των ΑΕΙ (ανάπτυξη προσβάσιμων συγγραμμάτων, ιστοτόπων, παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών κλπ).
- Τα
Εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα Δια Βίου Μάθησης για την αναπηρία
με στόχο την ενδυνάμωση των στελεχών του αναπηρικού κινήματος, των ΑμεΑ, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους μέσω της αναβάθμισης των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους.
- Η δημιουργία και λειτουργία του
Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας,
το οποίο παρακολουθεί, αξιολογεί τις εξελίξεις των πολιτικών για την κοινωνική προστασία, την υγεία, την προσβασιμότητα, την ίση μεταχείρισης, διεξάγει έρευνες για επιστημονικά ζητήματα για την αναπηρία, παρέχει πληροφοριακό υλικό σε ΑμεΑ και αναπηρικές οργανώσεις.
Στη νέα προγραμματική περίοδο,
ΕΣΠΑ 2021-2027
το ΕΚΤ+ συγχρηματοδοτεί δράσεις προϋπολογισμού
πάνω από 700 εκ. €, που προάγουν την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Ενδεικτικά αναφέρονται:
- Οριζόντιες δράσεις στο πλαίσιο των Στρατηγικών Σχεδίων για την
κοινωνική ενσωμάτωση παιδιών με αναπηρία, του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα
δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και τη
Στρατηγική της Αποϊδρυματοποίησης, όπως:
- Η αναμόρφωση του συστήματος αξιολόγησης της αναπηρίας στην Ελλάδα
- Η ανάπτυξη πιλοτικών εφαρμογών και πρωτοβουλιών για υπηρεσίες και τρόπους υποστήριξης της ανεξάρτητης διαβίωσης των ΑμεΑ
- Η ανάπτυξη νέων εργαλείων/προσεγγίσεων πρώιμης παρέμβασης της παιδικής αναπηρίας
- Η συνέχιση της υποστήριξη του Παρατηρητήριου θεμάτων Αναπηρίας.
- Στον τομέα της
κοινωνικής ένταξης,
παρεμβάσεις που υποστηρίζουν την αποϊδρυματοποίηση των ατόμων με αναπηρία, την αποφυγή ιδρυματοποίησής τους και τη διαβίωση τους σε επίπεδο κοινότητας, όπως:
- Η συνέχιση λειτουργίας των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ ΑμεΑ)
- Η συνέχιση λειτουργίας Κέντρων Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας (ΚΔΗΦ ΑμεΑ)
- Η διευρυμένη εφαρμογή του θεσμού του προσωπικού βοηθού
- Οι δράσεις για τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στον αθλητισμό, τον πολιτισμό και την ενεργή κοινωνική ζωή.
Ειδικά για τα
παιδιά με αναπηρία:
- Δράσεις για την προώθηση και υποστήριξη των παιδιών με αναπηρία στην προσχολική εκπαίδευση καθώς και για την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης,
- Δράσεις που προωθούν την αποϊδρυματοποίησή τους, όπως δράσεις ενίσχυσης του θεσμού της αναδοχής, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής αναδοχής, και δράσεις για την υλοποίηση των σχεδίων μετασχηματισμού των ιδρυμάτων.
- Στον τομέα της
εκπαίδευσης,
δράσεις συμπεριληπτικής εκπαίδευσης που προωθούν την ένταξη των μαθητών/τριών και φοιτητών/τριών στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση όπως:
- Η δράση της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης (παράλληλη στήριξη
- Η ανάπτυξη προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού και η επιμόρφωση εκπαιδευτικών
- Η ενισχυτική διδασκαλία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
- Η υποστήριξη δομών και Τμημάτων ένταξης, (ΣΜΕΑΕ, ΕΔΕΑΥ, ΚΕΣΥ)
- Η ενίσχυση φοιτητών με αναπηρία (παρεμβάσεις κοινωνικής μέριμνας).
- Στον τομέα της
απασχόλησης,
παρεμβάσεις που υποστηρίζουν την ομαλή και αποτελεσματική ένταξη των ατόμων με αναπηρία στον κόσμο της εργασίας, όπως:
- Οι Ειδικές Δράσεις Ένταξης στην Απασχόληση για Νέους/ες με Αναπηρία (δράσεις επαγγελματικής κατάρτισης, απόκτησης εργασιακής εμπειρίας, επαγγελματικής συμβουλευτικής, κλπ.)
- Οι ολοκληρωμένες παρεμβάσεις επαγγελματικής και κοινωνικής ένταξης ΑμεΑ άνω των 29 ετών με σωματική αναπηρία ή/και ψυχικές ασθένειες - διαταραχές αυτιστικού φάσματος
- Τα προγράμματα απασχόλησης σε κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις
- Οι δράσεις καταπολέμησης του αποκλεισμού ατόμων με αισθητηριακά προβλήματα, όπως πρόγραμμα εξ αποστάσεως διερμηνείας συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης των διερμηνέων.
- Στον τομέα της
υγείας,
υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας υγείας, όπως η κατ΄ οίκον νοσηλεία.
Η καταπολέμηση των διακρίσεων και των ανισοτήτων και η προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, συνδέεται άρρηκτα με την τήρηση των δεσμεύσεων που προκύπτουν από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (UNCRPD) σύμφωνα με την απόφαση 2010/48/ΕΚ του Συμβουλίου, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και εθνικό επίπεδο.
Η υλοποίηση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (UNCRPD) ήταν μία από τις αιρεσιμότητες της περιόδου 2014-2020, ενώ αποτελεί αναγκαίο πρόσφορο όρο για το σύνολο των προγραμμάτων ΕΣΠΑ 2021-2027 βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών και προϋπόθεση για την χρηματοδότησή τους.
Στο πλαίσιο αυτό, εφαρμόζεται εθνικό πλαίσιο για την διασφάλιση της εφαρμογής της UNCRPD, το οποίο περιλαμβάνει:
- Στόχους με μετρήσιμα ορόσημα, συλλογή δεδομένων και μηχανισμούς παρακολούθησης, μέσω του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα άτομα με αναπηρίες που συνθέτει σε έναν ενιαίο στρατηγικό προγραμματισμό δράσεις Υπουργείων και αρμόδιων φορέων που αναλύονται σε επιμέρους έργα με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, δείκτες παρακολούθησης, αξιολόγησης και υπεύθυνους υλοποίησης.
- Ρυθμίσεις που διασφαλίζουν ότι η πολιτική, η νομοθεσία και τα πρότυπα προσβασιμότητας αντανακλώνται στον προγραμματισμό, στην αξιολόγηση και επιλογή και στην εφαρμογή τους και αποτυπώνονται στο Σύστημα Διαχείρισης Έργων ΕΣΠΑ.
- Ρυθμίσεις για μέτρα σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με την UNCRPD πράξεων οι οποίες στηρίζονται από τα Ταμεία και σχετικές καταγγελίες με την παραπομπή σε αρμόδια εθνική αρχή έρευνας (συνήγορο του πολίτη, δικαστικές αρχές, κα) ή στη Διαχειριστική Αρχή.
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης:
4/12/2023